Dalajlama / Thubten Cziedryn – jak zgłębiać nauczenie?
“Podobnie jak w przypadku wszystkich podejmowanych przez nas działań, nasza postawa i motywacja związane ze zgłębianiem oraz praktykowaniem buddyjskiej Dharmy wpływają na wartość naszych wysiłków. W utrzymaniu korzystnej motywacji pomoże Ci pamiętanie o sześciu czynnikach. Po pierwsze spójrz na siebie jak na chorego, który chce wyzdrowieć. Nasza chorobą jest cykliczna egzystencja i charakteryzująca je duhkha – niezadowalające okoliczności. Duhkha obejmuje podleganie narodzinom, starzeniu się, chorowaniu oraz śmierci pod wpływem splamień i karmy, a także sytuacje, w których nie otrzymujemy tego, czego pragniemy, jesteśmy oddzieleni od tego, co kochamy, i napotykamy niepożądane problemy. Jeśli spojrzymy na siebie jak chorych, podejdziemy do nauk ze szczerością i z otwartością.
Po drugie, potraktuj nauczyciela niczym życzliwego lekarza, który prawidłowo diagnozuje nasza chorobę i przepisuje specyfik, który może nas wyleczyć. Nasza samsara wyrasta ze splamień umysłu – najistotniejszym z nich jest niewiedza, która niewłaściwie pojmuje ostateczną naturę zjawisk. Chociaż pragniemy zapewnić sobie szczęście, nasze umysły są nieustannie przytłaczane przez przywiązanie, gniew i dezorientację, które ściągają na nas cierpienie towarzyszące chwili obecnej, a także tworzą karmę prowadząca do przyszłego duhkha.
Po trzecie, traktuj nauki jak lekarstwo, które ma pokonać trapiąca nas chorobę. Budda przepisuje lekarstwo trzech wyższych ćwiczeń w etycznym postepowaniu, koncentracji i mądrości, a także lek bodhiczitty oraz sześciu doskonałości – hojności, etycznego zachowania, hartu ducha, radosnego wysiłku, medytacyjnej stabilności i mądrości. Po czwarte, uświadom sobie, że praktykowanie tych nauk jest metodą, dzięki której możemy się wyleczyć.
Gdy jesteśmy chorzy, w naturalny sposób szanujemy lekarza, wierzymy w skuteczność lekarstwa i chcemy je przyjmować, choćby nawet nie było ono smaczne. Jeżeli krytykujemy lekarza lub uskarżamy się na otrzymany lek, nie będziemy go przyjmować. Na podobnej zasadzie jeśli nie szanujemy Buddy i Dharmy, nie będziemy praktykować. Jeśli z kolei mamy receptę, ale jej nie realizujemy – lub po zrealizowaniu jej zrezygnujemy z przyjmowania leku – nie wrócimy do zdrowia. Musimy podjąć wysiłek, by poznać i praktykować Dharmę, a nie ograniczać się do zbierania posążków, ksiąg i sznurków modlitewnych. Pokonanie choroby to proces podejmowanie wspólnie przez lekarza i pacjenta; obie strony muszą zrobić to, co do nich należy.
Przyjmowanie lekarstwa pociąga ze sobą wybiegania poza słowa, które słyszymy, i podejmowania prób zrozumienie ich głębszego znaczenia. Gdy zdajemy sobie z tego wyraźnie sprawę, musimy konsekwentnie stosować takie podejście w praktyce. To właśnie wtedy – i tylko wtedy – nasza choroba związana z duhkha i ze splamieniami zostanie uleczona. Przyjmując zwyczajne lekarstwo, musimy trzymać się wskazówek lekarza i dokończyć całą kurację. Jeśli po kilku dniach zażywania leku zdecydujemy się go dostawić, nie wyzdrowiejemy. Taki los czeka nas, jeżeli nie odpowiada nam smak lekarstwa, a zatem łączymy je z rozmaitymi smaczniejszymi rzeczami. Nasze zaangażowanie w praktykowanie nauk w taki sposób, do jakiego jesteśmy zdolni, jest kluczowym elementem naszego przebudzenia.
Po piąte postrzegaj buddów jako doskonałe, mądre i pełne współczucia istoty. Po szóste, módl się, żeby nauki istniały przez bardzo długi czas, dzięki czemu wiele czujących istot będzie mogło czerpać z nich korzyści.
Potem zajmij się rozwijaniem altruistycznej motywacji, myśląc sobie: “Chce się uwolnić od duhkha samsary i będę szukać lekarstwa Buddy, które praktykowane we właściwy sposób zapewni mi dobre zdrowie. Nie jestem jednak jedyną chorą osobą; niezliczone czujące istoty również błąkają się w świecie samsary i ciepią z powodu splamień. Obym stał się zręcznym i współczującym lekarzem niczym Budda, dzięki czemu będę w stanie pomagać innym czującym istotom uwolnić o d duhkha samsary”.
Dalajlama XIV – SAMSARA, NIRWANA I NATURA BUDDY (strony 20-22)