Khenpo Tsultrim Giamtso Rinpocze – przyczyny i warunki
“Wszystko, co może istnieć w samsarze i nirwanie, może zaistnieć w zależności od określonych przyczyn i warunków. Nie ma nic, co może powstawać, nie ma nawet samego powstawania bez obecności przyczyn i warunków sprawiających, że będzie to możliwe. Dotyczy to powstawania wszystkich nieczystych zjawisk samsary i czystych przejawień nirwany. Niezależnie od tego, czym jest powstawanie, może się ono przejawić tylko zależnie od zejścia się przyczyn i warunków, Inaczej nie może to nastąpić.
Wszystko zatem, co powstaje w zależności od przyczyn i warunków, nie powstaje prawdziwie. Jednym ze sposób uświadomienia sobie tego jest zrozumienie, ze nie zdarza się, żeby pojedyncza przyczyna lub pojedynczy warunek były przyczyną powstania czegoś. Aby mógł powstać jeden konkretny skutek, musi się zejść razem wiele przyczyn i skutków.
Jeśli patrzymy na konkretny skutek, natychmiast widzimy, że jego powstanie wymagało zejścia się wielu przyczyn i warunków. Jeżeli przyjrzymy się tym przyczynom i warunkom, widzimy, że powstanie każdego wymagało niewyobrażalnej ilości przyczyn i warunków. Możemy tak analizować bez końca najdrobniejsze przyczyny i warunki i odkryjemy, że żadna nie istnieje niezależnie i mogą istnieć tylko tylko w zależności od niezliczonej liczby swoich przyczyn i warunków. Tym sposobem zrozumiemy, że nic nie istnieje niezależnie, ze nic nie powstaje samo z siebie. Znaczy to, że nie ma nic prawdziwego. Wszystko jest jak sen, jak złudzenie”.
Khenpo Tsultrim Giamtso Rinpocze – SŁOŃCE MĄDROŚCI (strony 23-24)